شناسایی اجزای سیستم چند بازیگر گردشگری جمهوری اسلامی ایران و تعیین اثرات متقابل آن‏ها

صنعت گردشگری از ماهیتی پیچیده و چند بخشی برخوردار است و بخش‏های متعددی در این صنعت دخیل هستند که هر کدام به گونه‏ای متفاوت بر روی آن تاثیرگذارند. بنابراین به منظور توسعه موفق آن، شناسایی اجزا و بخش‏های مختلف موثر در سیستم گردشگری و میزان روابط و اثرات آن‏ها بر یکدیگر الزامی است. هر چه اجزای این سیستم، دقیق‏تر شناسایی شده و روابط آن‏ها عمیق‏تر تحلیل شوند معضلات توسعه مطلوب، بهتر شناسایی شده و سیاستگذاری برای رفع تنگناها موفق‏تر خواهد بود. علی‏رغم اینکه کشور جمهوری اسلامی ایران از پتانسیل‏های زیادی برای توسعه صنعت گردشگری برخوردار است ولی شاهد هستیم سالانه سهم بسیار اندکی از منافع گسترده گردشگری جهان نصیب ایران می‏گردد. به نظر می‏رسد اساسی‏ترین مانعی که بر سر راه توسعه گردشگری ایران وجود دارد نبود سیاست‏هایی کارآمد می‏باشد. که این امر از نبود شناخت و آگاهی مسئولان در مورد اجزا و بخش‏های تشکیل دهنده این صنعت و چگونگی تعاملات آن‏ها با هم نشات می‏گیرد. به عبارت دیگر نبود چارچوبی مشخص و تعریف شده‏ از سیستم گردشگری ایران و اجزای تشکیل دهنده آن باعث شده است که سیاستگذاران، مبنای مشخصی برای تدوین سیاست‏های مورد نیاز این صنعت نداشته و بیشتر مبتنی بر نظرات غیر کارشناسی، تصمیم‏گیری نمایند. در این تحقیق تلاش شد تا لزوم داشتن نگرش سیستمی در مسائل برنامه‏ریزی و سیاستگذاری توسعه گردشگری کشور نشان داده شود. تفکر سیستمی، ابزاری قدرتمند برای شناسایی پیچیدگی‏های صنعت گردشگری و تعاملات آن با اقتصاد، محیط‏زیست و ساختارهای بومی است. فعالیت‏های انجام شده در این تحقیق را می‏توان به دو مرحله اصلی تقسیم کرد: • در مرحله اول با بهره‏گیری از ادبیات موجود و نظر خبرگان گردشگری کشور، بخش‏ها و اجزای تشکیل دهنده سیستم گردشگری کشور شناسایی شدند. • در مرحله دوم به وسیله روش پویایی شناسی سیستم، روابط مطلوب بین اجزای شناسایی شده در گام اول، در جهت توسعه گردشگری ایران شناسایی شده و پس از اعمال نظرات خبرگان، به وسیله نرم‏افزار ونسیم چارچوب نهایی مورد نظر ترسیم گردید. تا نقشه‏راهی را برای توسعه گردشگری کشور در اختیار مدیران و سیاستگذاران این عرصه قرار دهد.